2 iyul 2021-ci il tarixində Avropa İttifaqında (Aİ) Tək İstifadəlik Plastiklərə dair Direktiv qüvvəyə minmişdir.Direktiv alternativlərin mövcud olduğu bəzi birdəfəlik plastikləri qadağan edir.“Birdəfəlik plastik məhsul” tamamilə və ya qismən plastikdən hazırlanmış və eyni məqsədlə bir neçə dəfə istifadə edilmək üçün nəzərdə tutulmayan, dizayn edilməyən və ya bazara çıxarılmayan məhsul kimi müəyyən edilir.Avropa Komissiyası birdəfəlik plastik məhsul hesab edilməli olan nümunələr də daxil olmaqla təlimatlar dərc etmişdir.(Direktiv maddə 12.)
Digər birdəfəlik plastik əşyalar üçün Aİ üzv dövlətləri istehlakçıları məlumatlandırmaq üçün milli istehlakın azaldılması tədbirləri, plastik şüşələr üçün ayrıca təkrar emal hədəfi, plastik şüşələr üçün dizayn tələbləri və plastik məhsullar üçün məcburi etiketlər vasitəsilə onların istifadəsini məhdudlaşdırmalıdır.Bundan əlavə, direktiv istehsalçının məsuliyyətini genişləndirir, yəni istehsalçılar tullantıların idarə edilməsinin təmizlənməsi, məlumatların toplanması və müəyyən məhsullar üçün məlumatlılığın artırılması xərclərini ödəməli olacaqlar.3 iyul 2024-cü il tarixindən tətbiq olunacaq butulkalar üçün məhsul dizaynı tələbləri istisna olmaqla, Aİ-yə üzv dövlətlər tədbirləri 3 iyul 2021-ci il tarixinədək həyata keçirməlidirlər. (Maddə 17.)
Direktiv Aİ-nin plastik strategiyasını həyata keçirir və “[Aİ-nin] dairəvi iqtisadiyyata keçidini təşviq etmək” məqsədi daşıyır.(Maddə 1.)
Birdəfəlik Plastiklərə dair Direktivin məzmunu
Bazar qadağaları
Direktiv aşağıdakı birdəfəlik plastiklərin Aİ bazarında mövcud olmasını qadağan edir:
❋ pambıq çubuqları
❋ bıçaqlar (çəngəllər, bıçaqlar, qaşıqlar, çubuqlar)
❋ boşqablar
❋ saman
❋ içki qarışdırıcıları
❋ balonlara bərkidilməli və dəstəkləyici çubuqlar
❋ geniş polistiroldan hazırlanmış qida qabları
❋ genişlənmiş polistiroldan hazırlanmış içki qabları, o cümlədən onların qapaqları və qapaqları
❋ köpüklü polistiroldan hazırlanmış içkilər üçün stəkanlar, o cümlədən onların qapaqları və qapaqları
❋ okso-parçalanan plastikdən hazırlanmış məhsullar.(Maddə 5, əlavə, B hissəsi ilə birlikdə)
İstehlakın Azaldılması üzrə Milli Tədbirlər
Aİ-yə üzv dövlətlər alternativi olmayan bəzi birdəfəlik plastiklərin istehlakını azaltmaq üçün tədbirlər görməlidir.Üzv dövlətlərdən tədbirlərin təsvirini Avropa Komissiyasına təqdim etmələri və ictimaiyyətə açıqlanması tələb olunur.Bu cür tədbirlərə milli azalma hədəflərinin təyin edilməsi, istehlakçılara satış nöqtəsində təkrar istifadə edilə bilən alternativlərin təqdim edilməsi və ya birdəfəlik plastik məhsullar üçün pul tələb edilməsi daxil ola bilər.Aİ üzv dövlətləri 2026-cı ilə qədər bu birdəfəlik plastiklərin istehlakında “iddialı və davamlı azalmaya” nail olmalıdırlar ki, bu da 2026-cı ilə qədər “artan istehlakın əsaslı şəkildə dəyişməsinə gətirib çıxaracaq”. İstehlak və azalma ilə bağlı irəliləyişlər izlənilməli və Avropa Komissiyasına məlumat verilməlidir.(Maddə 4.)
Plastik Butulkalar üçün Ayrı-ayrı Toplama Hədəfləri və Dizayn Tələbləri
2025-ci ilə qədər bazara çıxarılan plastik şüşələrin 77%-i təkrar emala çevrilməlidir.2029-cu ilə qədər 90%-ə bərabər məbləğ təkrar emal edilməlidir.Bundan əlavə, plastik butulkalar üçün dizayn tələbləri həyata keçiriləcək: 2025-ci ilə qədər PET şüşələrin istehsalında ən azı 25% təkrar emal edilmiş plastik olmalıdır.Bu rəqəm 2030-cu ilə qədər bütün şüşələr üçün 30%-ə yüksələcək.(Maddə 6, bənd 5; maddə 9.)
Etiketləmə
Sanitar dəsmallar (pedlər), tamponlar və tampon aplikatorları, yaş salfetlər, filtrli tütün məmulatları və içməli qabların qablaşdırmasında və ya məhsulun özündə “gözə çarpan, aydın oxunan və silinməz” etiketi olmalıdır.Etiket istehlakçılara məhsul üçün uyğun tullantıların idarə olunması variantları və ya qaçınılması lazım olan tullantıların utilizasiyası vasitələri, o cümlədən məhsulda plastiklərin olması və zibilləmənin mənfi təsiri barədə məlumat verməlidir.(Maddə 7, 1-ci bənd əlavənin D hissəsi ilə birlikdə)
Genişləndirilmiş İstehsalçı Məsuliyyəti
İstehsalçılar maarifləndirmə tədbirləri, tullantıların toplanması, zibilin təmizlənməsi və aşağıdakı məhsullarla bağlı məlumatların toplanması və hesabatın verilməsi xərclərini ödəməlidir:
❋ qida qabları
❋ elastik materialdan hazırlanmış paketlər və sarğılar
❋ tutumu 3 litrə qədər olan içki qabları
❋ içkilər üçün stəkanlar, o cümlədən onların qapaqları və qapaqları
❋ yüngül plastik daşıyıcı çantalar
❋ filtrli tütün məmulatları
❋ yaş salfetlər
❋ şarlar (Maddə 8, 2, 3-cü bəndlər, E hissəsi ilə birlikdə)
Bununla belə, yaş salfetlər və balonlarla bağlı heç bir tullantıların yığılması xərcləri qarşılanmamalıdır.
Maarifləndirmə
Direktiv tələb edir ki, Aİ üzv dövlətləri məsuliyyətli istehlakçı davranışını təşviq etsin və istehlakçıları təkrar istifadə edilə bilən alternativlər, həmçinin zibil və digər qeyri-münasib tullantıların ətraf mühitə və kanalizasiya şəbəkəsinə təsirləri barədə məlumatlandırsın.(Maddə 10.)
mənbə URL:https://www.loc.gov/item/global-legal-monitor/2021-07-18/european-union-ban-on-single-use-plastics-takes-effect/
Göndərmə vaxtı: 21 sentyabr 2021-ci il